ΝΟΜΙΜΑ ΤΑ PUSHBACK ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ ΣΤΗΝ ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ, ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΠΟΤΕ;
Χρήστος Τσάκος, φοιτητής Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής
Σε προηγούμενο μου άρθρο προ μερικών εβδομάδων, με αφορμή την κατακόρυφη αύξηση των μεταναστευτικών ροών σε Αν. Αιγαίο και Κρήτη, είχα αναφερθεί στην επιτακτική ανάγκη η Ελλάδα να σκληρύνει επιτέλους τη στάση της στο μεταναστευτικό, υιοθετώντας μέτρα και πολιτικές όπως οι επαναπροωθήσεις (pushback) παράνομα εισελθόντων μεταναστών.
Κάτι τέτοιο φυσικά, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, δεν έχει συμβεί, με την εγκληματικότητα αλλοδαπών να είναι σε έξαρση. Λίγες μόλις ημέρες μετά το σοβαρό τραυματισμό άνδρα, μετά από συμπλοκή λαθρομεταναστών, δημιουργήθηκε νέο επεισόδιο ανάμεσα σε λαθρομετανάστες στο Πυλί της Κω, όπου έπειτα από έντονη διαμάχη μεταναστών, ο ένας άρπαξε ένα κομμάτι γυαλί που είχε στα χέρια του και μαχαίρωσε πισώπλατα τον ομοεθνή του, ο οποίος μεταφέρθηκε για τις πρώτες βοήθειες στο νοσοκομείο. Ιδιαίτερη εντύπωση επίσης προκάλεσαν τα βίντεο που είδαν τις προηγούμενες ημέρες το φως της δημοσιότητας, στα οποία διακρίνονται παράνομοι μετανάστες να βγαίνουν ανενόχλητοι από βάρκες σε παραλίες και ακτές της Ρόδου, ανάμεσα στους λουόμενους!
Το να μιλάει η κυβέρνηση για "ήρεμα νερά στο Αιγαίο" και μείωση των ροών, ενώ οι πολίτες, όχι μόνο στο κέντρο των Αθηνών, αλλά και στα νησιά, φοβούνται να κυκλοφορήσουν λόγω της εγκληματικότητας, είναι στυγνή κοροϊδία. Αντ' αυτού, θα μπορούσε να πάρει παράδειγμα από άλλες χώρες-μέλη της ΕΕ, της οποίας τόσο ένθερμος υποστηρικτής είναι, και να μη προσκολλάται αποκλειστικά στο -ανεπαρκές- νέο σύμφωνο μετανάστευσης και ασύλου, που ψηφίστηκε λίγο πριν τις ευρωεκλογές.
Πριν περίπου δέκα ημέρες στην Φινλανδία, όπου Κεντροδεξιά και Δεξιά συγκυβερνούν, ψηφίστηκε με ευρεία πλειοψηφία ένα έκτακτο νομοσχέδιο που θα επιτρέπει στους συνοριοφύλακες να απορρίπτουν αιτούντες άσυλο στα σύνορά της. Ουσιαστικά, η νομοθεσία δίνει στις αρχές την εξουσία να σταματούν την αποδοχή αιτήσεων ασύλου στα σύνορα για διάστημα έως και ενός μήνα κάθε φορά, καθώς και να απομακρύνουν τους μετανάστες που είχαν ήδη φτάσει στη χώρα με την ελπίδα να ζητήσουν άσυλο. Εν ολίγοις, οι επαναπροωθήσεις καθίστανται νόμιμες για τους παράνομους μετανάστες, ενώ οι αιτήσεις ασύλου δεν θα γίνονται δεκτές, σε περίπτωση που θεωρηθεί πως οι αιτούντες λειτουργούν ως όχημα για την πραγματοποίηση «υβριδικού πολέμου».
Η πρακτική των pushbacks είναι ιδιαίτερα αμφιλεγόμενη. Όσα κράτη τόλμησαν να την εφαρμόσουν, έστω και σε ελάχιστο βαθμό, έγιναν στόχος οργανώσεων, ΜΚΟ και "δικαιωματιστών". Πρόσφατα μάλιστα, η Ελλάδα έγινε στόχος διαφόρων ΜΚΟ, του Συμβουλίου της Ευρώπης, μέχρι και του BBC, τα οποία καταγγέλλουν την Ελλάδα για "παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων" και "θανάτους μεταναστών", με αφορμή τα -απειροελάχιστα- pushback που φέρεται να κάνει το Λιμενικό, επομένως και η κυβέρνηση. Δυστυχώς, ο πρωθυπουργός λειτουργεί υπό τον φόβο του "δικαιωματιστικού μπαμπούλα", ο οποίος καθορίζει την ανεπαρκή μεταναστευτική του πολιτική, ώστε μη τυχόν και του χαλάσει κάποιος το αφήγημα του αντινατιβιστή "που χαίρεται να βλέπει την Ελλάδα γίνεται πολυπολιτισμική".
Μπορεί η πολιτική των επαναπροωθήσεων να έχει κριθεί παράνομη τόσο από το Διεθνές Δίκαιο, όσο και από το Ευρωπαϊκό, όμως αυτό δεν είναι εν τέλει απόλυτο. Το 2020, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου δικαίωσε την Ισπανία, αφού αποδέχτηκε μαζικές επαναπροωθήσεις μεταναστών χωρίς την εξατομικευμένη εξέταση των φακέλων τους, όταν αυτοί εισέρχονται παράνομα στην επικράτεια της χώρας που διατάσσει την απομάκρυνση τους. Η ενέργεια των ισπανικών αρχών κατά την κρίση του Δικαστηρίου, δεν παραβιάζει την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), ειδικά το άρθρο 4 του τέταρτου Πρωτοκόλλου που απαγορεύει τις μαζικές απελάσεις. Στο σκεπτικό της -σπάνιας- απόφασης που έλαβε ομόφωνα το ΕΔΔΑ, αναφέρεται ότι οι ίδιοι οι μετανάστες έθεσαν τον εαυτό τους σε "παράνομη κατάσταση" αποφασίζοντας να εισέλθουν στα σύνορα της Ισπανίας όχι από εξουσιοδοτημένο σημείο εισόδου αλλά παράνομα.
Συνεπώς, αν κάποιος συνυπολογίσει όχι μόνο την δικαίωση της Ισπανίας και το νόμο της Φινλανδίας, αλλά και το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι χώρα πρώτης υποδοχής μεταναστών και δέχεται αφόρητες πιέσεις τόσο μέσω θαλάσσης, όσο και μέσω ξηράς, μια τέτοια πολιτική αντιμετώπισης του μεταναστευτικού είναι αναγκαία, αν όχι αυτονόητη. Η υπάρχουσα ευρωπαϊκή πολιτική, σύμφωνα με την οποία τα κράτη-μέλη της κεντρικής και βόρειας ΕΕ, όπως η Γερμανία, η Ολλανδία ή το Λουξεμβούργο, θα πρέπει να δέχονται έναν συγκεκριμένο αριθμό μεταναστών, ή να καταβάλουν χρήματα στα κράτη-μέλη πρώτης γραμμής, είναι πασιφανές ότι δεν είναι αρκετή για να επιλύσει το πρόβλημα. Η φοβικότητα απέναντι σε κάθε λογής "δικαιωματιστή" πρέπει να αφεθεί επιτέλους στην άκρη, διότι το συμφέρον του ελληνικού λαού και έθνους προέχει.